Vanaf 1 juni 2023 zijn twee nieuwe onderdelen van het Europees octrooisysteem van kracht geworden: het unitair octrooi en het en ‘Unified Patent Court’ (UPC). Het unitair octrooi biedt een eenvoudigere manier om octrooien te valideren. Het UPC zorgt voor een snellere en effectievere rechtsgang bij octrooi-inbreuk.
Op deze pagina leest u wat het unitair octrooi en UPC precies inhouden en wordt er ingegaan op het effect dat het nieuwe systeem heeft op de dagelijkse praktijk. In onderstaande video wordt een en ander in 3 minuten toegelicht.
Het unitair octrooi
Het unitair octrooi is een alternatief voor het bestaande validatieproces van een Europees octrooi in individuele landen. Het is dus geen ‘nieuw’ octrooi, maar een optie om een verleend Europees octrooi in één keer van kracht te laten zijn in alle 17 deelnemende landen*. Er verandert niets aan het proces van het aanvragen en verlenen van Europese octrooien.
Wat betekent het UP voor u?
Na de verlening van een Europees octrooi heeft u, voor de 17 deelnemende landen, de keuze: registreren als unitair octrooi, of valideren in de individuele landen
Als u kiest voor registratie als unitair octrooi, is het octrooi direct geldig in alle deelnemende landen en wordt het gehele validatieproces sterk vereenvoudigd:
- Er is slechts één vertaling nodig voor de registratie, dus geen aparte vertalingen per land.
- Het Europees Octrooibureau rekent jaarlijks één bedrag voor de instandhouding van het unitair octrooi. Er zijn dus geen jaartaksen voor de individuele landen meer verschuldigd.
- Het unitair octrooi valt automatisch onder het UPC, waarmee de rechtsgang gecentraliseerd is. Voor een unitair octrooi kan dus geen opt-out worden ingediend.
Als u uw unitair octrooi verkoopt, dan heeft dit betrekking op alle deelnemende landen. Het is dus niet mogelijk een unitair octrooi per individueel land te verkopen. Licenties kunnen wel per land of regio worden afgegeven.
Het Unified Patent Court (UPC)
Rechtszaken over inbreuk en geldigheid van Europese octrooien werden tot 1 juni 2023 altijd behandeld door de nationale rechtbanken van het desbetreffende land. Met de komst van het nieuwe Europese gerechtshof voor octrooizaken (het UPC) wordt de rechtsgang voor alle deelnemende landen gecentraliseerd bij dit nieuwe Europees gerechtshof. Dit geldt voor alle nieuwe én bestaande Europese octrooien die gelden in een of meer van de deelnemende landen. Octrooihouders kunnen er echter voor kiezen om hun octrooi niet te laten vallen onder het UPC met een zogenoemde ‘opt-out’.
Wat betekent het UPC voor octrooihouders?
Met de komst van het UPC wordt het handhaven van een Europees octrooi eenvoudiger, omdat dit met één procedure voor alle deelnemende landen kan worden gedaan. Een uitspraak heeft direct gevolgen voor de octrooiposities in alle deelnemende landen. Afhankelijk van uw situatie kan dit voordelig of nadelig zijn.
U kunt ervoor kiezen dat uw Europese octrooi(en) onder niet onder het UPC komt (komen) te vallen. In dat geval dient u een opt-out in voor uw Europese octrooi(en), zodat rechtszaken voor het octrooi alleen worden behandeld door de nationale rechtbanken van de 17 deelnemende landen.
Een opt-out kan worden ingediend zowel voor als na de verlening van het Europese octrooi. Voor verleende octrooien kan een opt-out worden ingediend gedurende de hele looptijd van het Europees octrooi. Een opt-out is ook mogelijk voor nog niet verleende Europese octrooiaanvragen, vanaf de dag van publicatie van de aanvraag door het Europees Octrooibureau. Een opt-out is niet mogelijk voor een unitair octrooi en bij registratie als unitair octrooi vervalt een eventuele eerdere opt-out van de octrooiaanvraag.
Opt-outs kunnen worden ingediend gedurende een periode van zeven jaar vanaf 1 juni 2023, dus tot 1 juni 2030.
Zelfstandig optreden door exclusieve licentiehouders
Met de invoering van het UPC verandert er iets voor octrooien waarvoor een exclusieve licentie verleend is. De houder van een exclusieve licentie krijgt namelijk de mogelijkheid zelfstandig op te treden tegen inbreukmakers bij het UPC. Aangezien dit van toepassing is op alle bestaande Europese octrooien kan dit dus ook gevolgen hebben voor uw huidige licentieovereenkomsten. Dit kan voor u reden zijn om uw licentieovereenkomst aan te passen of om voor een opt-out te kiezen.
Deelnemende landen
De volgende 17 lidstaten nemen deel aan het unitair octrooi en het UPC (status 1 juni 2023):
| België | Estland | Letland | Nederland | Zweden |
| Bulgarije | Finland | Litouwen | Oostenrijk | |
| Denemarken | Frankrijk | Luxemburg | Portugal | |
| Duitsland | Italië | Malta | Slovenië |
Veelgestelde vragen
Het Eengemaakt Octrooigerecht (in het Engels: Unified Patent Court, UPC) is een nieuwe Europese rechtbank voor octrooien die krachtens de overeenkomst betreffende het UPC (UPC Overeenkomst) wordt ingesteld. Het UPC zal exclusieve rechtsmacht bezitten ten aanzien van Europese octrooien en unitaire octrooien. Rechtszaken met betrekking tot inbreuk op en geldigheid van een Europees octrooi worden momenteel door de nationale rechters van de betreffende landen behandeld. Met het UPC wordt het rechtsproces voor alle landen die de UPC Overeenkomst hebben bekrachtigd (de UPC-landen) bij één enkele Europese rechtbank gecentraliseerd. Een beslissing van het UPC is bindend voor alle UPC-landen. Het UPC bezit tevens rechtsmacht over alle bestaande en toekomstige Europese octrooien, met uitzondering van Europese octrooien waarbij er op verzoek van de octrooihouder(s) voor is gekozen deze uit te sluiten van de rechtsmacht van het UPC. Dergelijke uitgesloten Europese octrooien blijven onder de rechtsmacht van de nationale rechters vallen. De rechtsmacht ten aanzien van Europese octrooien (zonder eenheidswerking) wordt door het UPC gedurende een overgangsperiode van 7 jaar met de nationale rechtbanken gedeeld. Tijdens die overgangsperiode hebben de partijen forumkeuze en kunnen octrooihouders hun Europese octrooi uitsluiten van de rechtsmacht van het UPC (zie opt-out).
Het Europees octrooi met eenheidswerking, kortweg het unitair octrooi, is een alternatief voor de bestaande procedure waarin een Europees octrooi in afzonderlijke landen wordt gevalideerd. Het betreft derhalve geen ‘nieuw’ octrooi maar een mogelijkheid om een reeds verleend Europees octrooi in één keer in alle UPC-landen geldig te maken.
Het unitair octrooi is een enkelvoudige (ondeelbare) rechtstitel die in alle UPC-landen werking heeft. Dit houdt in dat het unitair octrooi niet gedeeltelijk kan worden overgedragen voor afzonderlijke landen. Dit houdt ook in dat het unitair octrooi alleen bij een centrale rechtbank (het UPC) kan worden gehandhaafd. Het UPC zal dan ook de enige rechtbank zijn waar een houder van een unitair octrooi een inbreukvordering kan instellen. Binnen de oppositietermijn (9 maanden te rekenen vanaf de verlening van het Europese octrooi) kunnen derden het EOB verzoeken het unitair octrooi nietig te verklaren. Na afloop van de oppositietermijn is het UPC de enige rechtbank waar nietigheidsprocedures tegen een unitair octrooi aanhangig kunnen worden gemaakt. Een beslissing van het UPC heeft werking in alle UPC-landen.
De Europese Commissie is van mening dat octrooien een essentieel onderdeel vormen van de Interne Markt, niet alleen om door innovatie groei te bewerkstelligen maar ook om de internationale concurrentiepositie van het Europese bedrijfsleven te vergroten. De effectiviteit, betaalbaarheid en rechtszekerheid van het octrooistelsel moesten daarom worden verbeterd. Om dat te bereiken moest een pan-Europese bescherming en geschillenbeslechting van octrooien voor geheel Europa in het leven worden geroepen, gegrondvest op twee pijlers: een EU-octrooi (het unitair octrooi) en een rechtbank inzake octrooigeschillen (het UPC).
Het UPC en het unitaire octrooistelsel komen tot stand bij de inwerkingtreding van de UPC Overeenkomst. Het UPC zal op 1 juni 2023 van start gaan.
Sinds 1 januari 2023 kunnen aanvragers verzoeken om uitstel van de beslissing tot verlening van een Europees octrooi. Het octrooi zal dan pas na inwerkingtreding van het nieuwe stelsel worden verleend, waarmee eenheidswerking voor het EP-octrooi beschikbaar komt.
Voor Europese octrooiaanvragen kan verder een vervroegd verzoek om eenheidswerking worden ingediend.
De sunrise periode biedt octrooihouders de gelegenheid om, nog voordat concurrenten een centrale nietigheidsprocedure bij het UPC in gang kunnen zetten, door middel van een opt-out ervoor te kiezen zich aan het UPC te onttrekken. Daarmee wordt het risico afgewend dat een Europees octrooi met een enkele beslissing nietig wordt verklaard in alle UPC-lidstaten waarin het op nationaal niveau was gevalideerd. Opt-outverzoeken kunnen vanaf 1 maart 2023 worden ingediend.
De volgende UPC-landen zijn bij aanvang van het nieuwe stelsel aangesloten:
België, Bulgarije, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië en Zweden.
De EU-lidstaten zijn de enige landen die zich bij de UPC Overeenkomst kunnen aansluiten. Op 19 februari 2013 ondertekenden 24 EU-lidstaten de Overeenkomst. Op 1 juni 2023 treedt het UPC in werking. Tegelijkertijd treedt ook het unitaire octrooistelsel in werking.
Het stelsel van het UPC en unitair octrooi gaat van start met de 17 hierboven genoemde UPC-landen.
Een aantal overeenkomstsluitende staten, waaronder Cyprus, Griekenland, Hongarije, Ierland, Slowakije en Tsjechië, heeft de Overeenkomst (nog) niet bekrachtigd. Zij kunnen in een later stadium alsnog een UPC-land worden.
Andere EU-lidstaten (zoals Spanje en Polen) hebben de UPC Overeenkomst niet ondertekend en zijn dus niet aangesloten.
Ongeacht of zij wel of niet bij het Europese Octrooiverdrag (EOV) zijn aangesloten, kunnen landen die geen EU-lid zijn, waaronder Noorwegen, Turkije, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland, zich niet aansluiten. Het Verenigd Koninkrijk is na de Brexit geen EU-lidstaat meer.
Voor octrooihouders wordt het makkelijker om een Europees octrooi te handhaven, aangezien dit in alle UPC-landen door middel van één enkele procedure verwezenlijkt kan worden. Een beslissing van het UPC heeft directe gevolgen voor het octrooi in alle UPC-landen. Afhankelijk van uw situatie kan dit voordelige maar ook nadelige gevolgen hebben in vergelijking met het huidige stelsel waarbij nationale rechters over octrooizaken beslissen.
Tijdens een overgangsperiode kunt u ervoor kiezen dat het huidige stelsel van nationale rechters (voortgezet) op uw Europese octrooi(en) van toepassing blijft. In dat geval dient u bij het UPC een zogenaamd opt-outverzoek in te dienen voor die octrooien die van de rechtsmacht van het UPC uitgesloten moeten blijven. In dat geval verandert er niets en zullen rechtszaken uitsluitend door de nationale rechters worden behandeld.
In de meeste overeenkomstsluitende lidstaten komt er een nevenvestiging van het UPC in de vorm van ten minste één Lokale Afdeling. Er komen Lokale Afdelingen in Wenen, Brussel, Kopenhagen, Helsinki, Parijs, Düsseldorf, Hamburg, Mannheim, München, Milaan, Lissabon, Ljubljana en Den Haag.
In Stockholm komt er een Regionale Scandinavisch-Baltische Afdeling. Deze Afdeling gaat zaken uit Zweden, Estland, Letland en Litouwen behandelen. Daarnaast wijst elk van die landen instellingen aan waar zittingen in hun eigen land zullen plaatsvinden.
In Parijs en München en mogelijk Milaan zullen de drie Centrale Divisies gevestigd worden. In Milaan gaan mogelijk zaken worden behandeld met betrekking tot octrooien op het gebied van IPC-klasse (A) Menselijke behoeftes (farmaceutische producten) en (C) Chemie. In München zullen zaken met betrekking tot octrooien op het gebied van IPC-klasse (F) Werktuigbouwkunde worden behandeld. Zaken op alle overige technologische gebieden zullen door de Centrale Afdeling in Parijs worden behandeld. Deze Afdelingen zijn allemaal gerechten van eerste aanleg. In Luxemburg zal een Hof van beroep worden gevestigd.
Afhankelijk van de rechtsvraag passen de gerechten van eerste aanleg en het Hof van beroep van het UPC het volgende recht toe:
– het Unierecht (de “Verordening betreffende het Unitair Octrooi” Verordening (EU) Nr. 1257/2012, en de “Verordening betreffende Vertalingen” Verordening (EU) Nr. 1260/2012);
– de Overeenkomst betreffende het Eengemaakt Octrooigerecht (UPC Overeenkomst);
– het Europees Octrooiverdrag (EOV);
– andere op octrooien van toepassing zijnde internationale overeenkomsten die bindend zijn voor alle Verdragsluitende Lidstaten (bijv. TRIPs).
In procedures voor het UPC zal nationale wetgeving slechts een ondergeschikte rol spelen.
Heeft u nog vragen?
Stel uw vraag via onderstaand formulier of neem contact op met een van onze experts.