Producten die een ‘eigen gezicht’ in de markt hebben kunnen worden beschermd met een beroep op zogeheten ‘slaafse nabootsing’. In een zaak over hangers voor kettinkjes heeft de Hoge Raad onlangs weer een interessant arrest gewezen waarin de voorwaarden voor het inroepen van deze beschermingsvorm worden verduidelijkt.
Hoe zat de zaak in elkaar?
All Round is een producent van hangers voor kettinkjes en maakte bezwaar tegen Simstars, die soortgelijke hangers op de markt brengt. All Round deed een beroep op slaafse nabootsing, een vorm van onrechtmatige daad. Het conflict heeft uiteindelijk geleid tot een uitspraak van de Hoge Raad.
Wat is slaafse nabootsing?
Deze beschermingsvorm staat naast het auteursrecht en het modellenrecht, en kan producenten een mooi alternatief bieden voor het geval men geen auteurs- of modelrechten kan inroepen, bijvoorbeeld omdat de beschermingsduur is verstreken. De slaafse nabootsing stamt uit een tijd waarin er weinig wettelijke voorzieningen waren voor de bescherming van vormgeving, zoals auteursrecht en modellenrecht. Het is een grondslag die niet als zodanig in de wet is opgenomen, maar die in de rechtspraak is gevormd. De regeling biedt bescherming tegen ‘nodeloze verwarring’ doordat concurrenten eenzelfde product in de markt zetten en nalaten wijzigingen in de vormgeving aan te brengen, terwijl men dat wél had kunnen doen zonder afbreuk te doen de deugdelijkheid en bruikbaarheid van het product.
Hoe werkt het?
Belangrijke voorwaarde is dat het originele product ‘een eigen gezicht’ heeft in de markt. En dat het publiek daadwerkelijk in verwarring kan verkeren omdat men denkt dat de producten van dezelfde of verbonden ondernemingen afkomstig zijn. De Hoge Raad verduidelijkt dat met ‘een eigen gezicht’ wordt bedoeld: een verschijningsvorm die zich onderscheidt van andere gelijksoortige producten in dezelfde markt.
Verlies ‘eigen gezicht’?
Een ‘eigen gezicht’ is volgens de Hoge Raad geen absoluut gegeven. Het kan ook weer verdwijnen, bijvoorbeeld doordat de markt overspoeld wordt met producten die op gelijke wijze zijn vormgegeven. Er ligt dan dus een taak bij de producent van het originele product om nabootsingen te bestrijden, om te voorkomen dat het zijn eigen gezicht verliest. De Hoge Raad gaat overigens niet zo ver om te stellen dat de producent tegen alle mogelijke concurrenten moet optreden. Maar de producent moet er wel op letten dat het originele product zijn eigen gezicht behoudt.
En hoe luidde de uitspraak?
All Round trekt uiteindelijk aan het kortste eind; de Hoge Raad oordeelt dat All Round niet aannemelijk heeft kunnen maken dat zij zich daadwerkelijk heeft ingespannen om nabootsingen in de markt te bestrijden – en dat zij het dus heeft laten gebeuren dat haar hangers hun ‘eigen gezicht’ hebben verloren. Een waarschuwing dus voor producenten: pak zoveel mogelijk nabootsers aan!
