Aan het eind van de negentiende eeuw deed een jonge Bayer-onderzoeker een van de belangrijkste uitvindingen ooit: de pijnstiller Aspirine. Waardevol voor zijn werkgever en voor zijn vader met reuma. Een wereldwijd succes was het gevolg!
De uitvinding
In 1897 zorgt de Bayer-chemicus Felix Hoffmann (1868-1946) voor een opzienbarende doorbraak. Er werd al langer gezocht naar een vervanger voor het wilgenbast-extract, een eeuwenoude en natuurlijke pijnstiller, met daarin salicine en salicylzuur. De pijnstillende, ontstekingsremmende en koortsverlagende werking ervan was reeds in de oudheid bekend. Maar op 10 oktober 1897 beschreef Hoffman in zijn laboratoriumverslag hoe hij een salicylzuur wist te binden aan azijnzuur, met als resultaat het nieuwe synthetische medicijn Aspirine. Een ander verhaal schrijft de ontdekking van de Aspirine toe aan Arthur Eichengrün (1867-1949), eveneens een scheikundige in dienst van Bayer. Hij claimde in 1949 de échte ontdekker te zijn. Vanwege zijn Joodse achtergrond zouden de nazi’s zijn aandeel in de ontdekking hebben ontkend, zo gaat het verhaal.
Octrooi en rechten
Op 1 februari 1899 werd Aspirine gedeponeerd als handelsmerk en op 6 maart 1899 werd het in het handelsregister van de keizerlijke octrooiraad in Berlijn geregistreerd onder nummer 36433. Een snelheid die nu moeilijk is voor te stellen. Het patent op Aspirine is inmiddels al lang verlopen. De Verenigde Staten confisqueerde in 1918 de belangen van Bayer als vijandig vermogen. Het ging onder meer om patent- en beeldmerkrechten, zoals die voor het Bayer-kruis. Bayer heeft in de jaren negentig de rechten van het aspirientje in Noord-Amerika heroverd, die dus aan het eind van de Eerste Wereldoorlog verloren gingen. Bayer beschikt nu weer over de rechten wereldwijd.
Nog altijd populair
Pas in de jaren zeventig werd duidelijk dat er ook bijwerkingen zijn. Veelvuldig gebruik kan leiden tot maagklachten en tot het ontstaan van bloedingen. Hierdoor is het medicijn tegenwoordig minder populair als pijnstiller, hoewel velen het nog in huis zullen hebben. Artsen schrijven alleen de bruisvariant nog voor – dat zorgt voor minder maagproblemen. In de loop der jaren werden ook andere toepassingen ontdekt. Doordat Aspirine het bloed verdunt, kan het hartaanvallen en trombose voorkomen. Het wordt daarom preventief voorgeschreven aan risicogroepen. Ruim 120 jaar na Hoffmans uitvinding gaan wereldwijd nog altijd tonnen Aspirine over de toonbank.
Second medical use
Het is ook mogelijk octrooi aan te vragen voor andere toepassingen van een medicijn. Dat noemen we second medical use. Echter, dit is maar een van de mogelijkheden om octrooi te verkrijgen voor al bekende (medische) stoffen of producten. Een andere mogelijkheid is bijvoorbeeld de combinatie van Aspirine met ‘iets anders’ om de effectiviteit te verhogen. Hier zijn wel meerdere octrooien op aangevraagd en verleend. Recent zijn bijvoorbeeld in de Verenigde Staten octrooien verleend voor inhalatieformuleringen met Aspirine.
