Op vrijdag 29 juni werd als resultaat van de EU-top een belangrijke doorbraak bereikt voor het Europees octrooi. De premiers van Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk zijn overeengekomen dat er een octrooi komt dat direct in de Europese Unie geldig wordt.Ook komt er een Octrooihof dat inbreukconflicten gaat behandelen. Dit hof zal een hoofdzetel in Parijs krijgen, en in Londen en München komen zogenaamde ‘branches’. Hiermee lijkt na bijna veertig jaar onderhandelingen over deze kwestie een eind in zicht te zijn gekomen.
Al sinds de jaren zeventig leeft bij de Europese wetgever de ambitie om een Europees octrooi te realiseren dat – anders dan het huidige Europese octrooi – direct in alle landen van Europa van kracht is. Daarbij zou tevens de beschermingsomvang van het octrooi door een uniform materieel recht moeten worden bepaald. Een belangrijk argument voor het eenheidsoctrooi is de beoogde reductie van de octrooikosten, die in Europa sterk zouden afwijken van met name de Verenigde Staten en China. Dit dossier maakte sinds eind vorig jaar een geweldige versnelling door.
De maatregelen worden opgelijnd voor de landen die zijn aangesloten bij de Europese Unie, waardoor octrooiverdragslanden die daar geen deel van uitmaken, zoals Noorwegen, Zwitserland en Turkije, afvallen.
Verder zijn van oudsher de verschillende talenregimes van de Europese landen een groot struikelblok. Toch hebben inmiddels 27 van de 29 landen van de Europese Unie zich op dit punt wèl bereid verklaard tot een compromis. Voorlopig hebben Italië en Spanje hun medewerking nog onthouden aan de initiatieven. Dat zou door het huidige politieke klimaat echter nog kunnen veranderen.
Inmiddels werd een oplossing bereikt voor het voor Europa op dit moment belangrijkste vraagstuk wáár – de zetel van – de nieuw op te richten octrooirechtbank moet worden gevestigd. Kandidaatsteden hiervoor waren Parijs, Londen en München. Verder werden ook Milaan, Den Haag en Brussel genoemd. De beslissing hieromtrent is een politieke, die gepaard gaat met grote belangen en prestige.
Vanuit de betrokken deelnemers van het systeem – industrie, MKB, advocaten en octrooigemachtigden – in alle landen, met name die met een ontwikkelde octrooicultuur, is erg gemengd gereageerd op de huidige ontwikkelingen.
Er zijn veel bezwaren geuit over de nieuwe structuur waarbij veel gehoorde klachten zijn dat deze harmonisatie feitelijk door geen van de betrokkenen gewenst is en dat de weg naar de rechter voor gewone bedrijven veel duurder en complexer wordt dan nu het geval is. Dit is het duidelijkst verwoord in een parlementair onderzoek dat hierover in Engeland is gehouden.
Een van de bijzonderheden in de huidig bereikte overeenstemming is dat de invloed van hoogste rechterlijke macht, het Europese Hof voor Justitie, zal worden beperkt voor het Octrooihof. Het Europees Parlement heeft hierover een kritisch geluid laten horen en het is op dit ogenblik nog niet duidelijk of dit gemakkelijk zal worden aanvaard. Dit kan een snelle implementatie van het eenheidsoctrooi nog in de weg staan. Een verdere bijzonderheid is dat de ‘branches’ een specialisatie zullen bemannen, waarbij Londen de life sciences en pharma zaken krijgt.