Nieuwheidsonderzoek – novelty search of patentability search - wordt uitgevoerd om na te gaan of een innovatie mogelijk octrooieerbaar is, voordat een octrooiaanvraag wordt ingediend. Het geeft inzicht in wat er al bekend is over de uitvinding (prior art). Dit is belangrijk omdat nieuwheid een van de vereisten is voor octrooiering.
Bij een nieuwheidsonderzoek wordt zowel onderzoek gedaan naar octrooidocumenten in octrooidatabases als naar niet-octrooiliteratuur, zoals wetenschappelijke publicaties. Immers, alles wat ooit gepubliceerd of op een andere manier is geopenbaard is, kan relevant zijn voor de vraag of een uitvinding octrooieerbaar is.
Uit een nieuwheidsonderzoek kan ook blijken dat het algemene concept van een innovatie niet octrooieerbaar is, maar een onderdeel daarvan wel, zoals bijvoorbeeld één of meer specifieke toepassingen van een product of samenstelling. Soms kan een innovatie na een aanpassing toch geoctrooieerd worden.