Het Nagoya Protocol is uiterst relevant voor onder meer de Nederlandse zaadveredelingssector. Maar de inhoud van het protocol is lang niet eenvoudig te doorgronden. V.O. vat voor u de hoofdlijnen samen en de belangrijkste gevolgen.
1. In een notendop
Het Nagoya Protocol vloeit voort uit het Verdrag voor Biologische Diversiteit uit 1993, waarin een van de pijlers is ‘de eerlijke en billijke verdeling van voordelen door gebruik van genetische bronnen (GB)’. Die pijler is vastgesteld om te voorkomen dat GB worden verkregen uit een land van herkomst, zonder dat dat land daar enig voordeel aan ondervindt. Het protocol is de verdere uitwerking van deze pijler, en geldt voor alle GB (met uitzondering van menselijk genetisch materiaal) waar onderzoek en ontwikkeling mee wordt gedaan. Het protocol stelt dat het de verplichting is van de gebruiker om voordelen als gevolg van het gebruik van een genetische bron te delen met het land van herkomst, als het land van herkomst dat eist. Het land van herkomst mag zelf bepalen of en hoe zij deze eis stelt aan gebruikers. Daardoor zijn er veel verschillen in verplichtingen die landen stellen. Inmiddels is met Europese wetgeving het Nagoya Protocol geïmplementeerd in de lidstaten van de Europese Unie.
2. Waarom is het belangrijk voor Nederlandse bedrijven?
In Nederland worden veel GB gebruikt, bijvoorbeeld in de zaadveredelingssector. Onder de Europese wetgeving zijn gebruikers nu verplicht om toestemming te vragen aan het land van herkomst, als het land van herkomst dat als eis heeft gesteld. Deze verplichting treedt in werking zodra u een genetische bron gebruikt voor onderzoek en ontwikkeling. Daarnaast moet u een due diligence-verklaring indienen zodra u publieke/private subsidie ontvangt voor onderzoek aan een genetische bron, en wanneer u een product op de markt brengt waarvoor gebruik is gemaakt van een genetische bron in de zin van het Nagoya Protocol.
3. Wat zijn de concrete gevolgen?
Niet voldoen aan de verplichtingen van het protocol kan serieuze gevolgen hebben voor uw bedrijf. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit kan inspecteren of uw bedrijf voldoet aan het Protocol. Zij maakt onderscheid tussen administratieve overtredingen, milde overtredingen en zware overtredingen, waarbij elke categorie haar eigen straf heeft. In het ergste geval kan er een gevangenisstraf worden opgelegd, of een boete van maximaal € 810.000.
4. Hoe moet men hier als bedrijf/organisatie mee omgaan?
Het is voor uw bedrijf met name van belang dat de administratie tijdig op orde is. U registreert waar uw genetische bron vandaan komt en wanneer u deze heeft verkregen. Vervolgens onderzoekt u of het protocol voor u van toepassing is. Daarna kijkt u of het land van herkomst wet- en regelgeving heeft over het gebruik van GB en of u verplicht bent bepaalde certificaten aan te vragen en te onderhandelen over het delen van toekomstige voordelen. Op de website www.absfocalpoint.nl/nl/absfocalpoint/whattodo.htm staat een helder stappenplan en een stroomschema dat globaal omschrijft wanneer het protocol voor u van toepassing is.
Lees ook het dossier ‘nagoya-protocol-en-gevolgen-onderzoek‘
