De relatie tussen intellectuele eigendom en belastingen staat dankzij het lagere vennootschapsbelastingtarief (dat op grond van innovatiebox kan worden verkregen) extra in de schijnwerpers.
De fiscale aandachtspunten zijn echter talrijker. Zo kan men zich afvragen of het productief
maken of vervreemden van intellectuele-eigendomsrechten moet worden gezien als (belastbare) inkomsten voor de inkomstenbelasting en – mocht dat het geval zijn – of dat dan betekent dat de kosten voor het aanvragen van die rechten aftrekbaar zijn.
Naar Nederlands recht is een voordeel alleen belastbaar als het toerekenbaar is aan een benoemde bron van inkomen. Dat betekent dat:
- er sprake moet zijn van deelname aan het economische verkeer; handelingen binnen de privésfeer (dus binnen de familie) blijven buiten aanmerking, ook al leveren ze voordeel op;
- de betrokkene de bedoeling moet hebben gehad met zijn activiteit voordeel te behalen; aan dit criterium wordt meestal voldaan als er een voordeel is behaald;
- het voordeel redelijkerwijs te verwachten moet zijn; als het puur speculatief is of een activiteit voordeel of nadeel zal brengen, wordt gesteld dat er geen voordeel te verwachten is.
Het antwoord op de vraag of het rendabel maken van intellectuele eigendom te kwalificeren is als belaste prestatie, is niet eenduidig te geven. Dat moet van geval tot geval worden beoordeeld.
Mocht er sprake zijn van een belaste prestatie, dan moet vervolgens worden bepaald in welke inkomenscategorie het voordeel valt. Bijvoorbeeld winst uit onderneming, loon, resultaat uit overige werkzaamheden of voordeel uit sparen en beleggen. Box 1 van de inkomstenbelasting geeft twee categorieën die in aanmerking kunnen komen, te weten belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden en winst uit onderneming.
In beide gevallen kunnen de kosten die zijn gemaakt met het oog op het rendabel maken van die rechten, dus aftrekbaar zijn van het belaste resultaat.
Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden
Vóór 2001 bepaalde de wet dat ‘het productief maken of vervreemden van een auteursrecht of een octrooi door de auteur of de uitvinder zelf’ valt onder inkomsten uit arbeid die worden genoten uit werkzaamheden en diensten die niet in dienstbetrekking zijn verricht. Deze specifieke verwijzing naar octrooien en auteursrechten is nu niet meer in de wet te vinden. Volgens de wetgeschiedenis was deze toevoeging overbodig. Het wordt dus nog steeds gezien als belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden.
Winst uit onderneming
In geval van een beroepsauteur of beroepsuitvinder is er overigens geen sprake van ‘resultaat uit overige werkzaamheden’; zij genieten winst uit onderneming. De definitie daarvan is een ‘duurzame organisatie van arbeid en kapitaal met het oogmerk om winst te behalen’. Als er sprake is van een duurzame organisatie die met die IE-rechten winst wil behalen, zal de inkomenscategorie waarschijnlijk veranderen.
Met dank aan mr. Sjoerd Stokmans