De houder van een modelregistratie mag bezwaar maken tegen derden die zijn model – denk hierbij aan productvormgeving- gebruiken zonder zijn toestemming. Onder ‘gebruik’ wordt ook het afbeelden van dat model verstaan. Het EU Hof van Justitie maakt echter duidelijk aan modelhouder Nintendo dat er grenzen zijn aan die rechten.
Nintendo versus BigBen
Nintendo maakte bezwaar tegen BigBen, een onderneming die accessoires ontwikkelt en verkoopt voor de bekende Wii-spelcomputer van Nintendo. Ter ondersteuning van de verkoop van haar producten beeldde BigBen haar Wii-accessoires af op haar website. De Wii-spelcomputer is een product waarvan de vormgeving als EU-model is beschermd.
Wat was het bezwaar?
Nintendo was niet blij met deze manier van reclame maken – het gebruik van plaatjes van de Wii-spelcomputer voor de verkoop van andermans accessoires. Hiermee wordt de consument misschien wel iets te makkelijk in de verleiding gebracht om de goedkopere accessoires van BigBen te kopen, was de redenering.
En het oordeel van de rechter?
Nintendo stapte naar de rechter en uiteindelijk belandde de zaak bij het Hof van Justitie, dat werd gevraagd een oordeel te vellen over het gebruik van plaatjes van beschermde modellen in marketing van producten van derden. De uitkomst is helder: een modelhouder moet in principe dulden dat derden zijn beschermde model ‘ter illustratie’ in commerciële uitingen afbeelden.
Maar dit mag alleen onder voorwaarden
Er zijn wel drie voorwaarden verbonden aan het gebruik:
1. Degene die het model afbeeldt moet dit wel doen in overeenstemming met de ‘eerlijke handelsgebruiken’. Deze voorwaarde geldt als loyaliteitsverplichting richting de modelhouder en houdt in dat niet de indruk mag worden gewekt dat er een commerciële band tussen de modelhouder en de adverteerder bestaat. Hoewel dit nog steeds vaag klinkt, kan hierbij in elk geval worden gedacht aan een situatie waarbij de adverteerder onnodig prominent de beschermde modellen in beeld brengt en zo de indruk een officiële of zelfs exclusieve dealer te zijn.
2. Er mag door de afbeelding geen afbreuk worden gedaan aan de exploitatie van het beschermde model. Dit komt erop neer dat de afbeelding van het model door de derden geen negatieve weerslag mag hebben op de economische belangen van de modelhouder. Denk aan het afbeelden van het model in een (zeer) kritische context of een “ramsj”-winkel.
3. De bron van het model moet worden vermeld. Dit kan op meerdere manieren gebeuren, bijvoorbeeld door te verwijzen naar het merk waaronder het model bekend staat, of door de naam van de modelhouder te vermelden. Zolang de gemiddelde consument maar begrijpt van wie het beschermde model afkomstig is.
Teleurstelling voor Nintendo?
Het is iedere keer aan de rechter om te oordelen of aan deze drie voorwaarden is voldaan. Er kan dus niet algemeen worden aangegeven of de adverteerder geoorloofd handelt. Voor Nintendo is dit een bittere pil, want in principe mogen derden dus in hun advertenties gebruik maken van afbeeldingen van beschermde Nintendo-modellen, en daarmee wordt de onderlinge concurrentie verder op scherp gezet.
