Uitvinders hebben er lang van gedroomd om machines te maken die denken. Toen programmeerbare computers voor het eerst conceptueel werden bedacht, ruim voordat er een werd gebouwd, vroegen mensen zich al af of dergelijke machines intelligent zouden worden.
Intelligente software
Tegenwoordig heeft kunstmatige intelligentie, waarvoor doorgaans de afkorting AI (‘artificial intelligence’) wordt gebruikt, talrijke praktische toepassingen in verscheidene technische domeinen. Intelligente software kan bijvoorbeeld worden gebruikt om routinewerk te automatiseren, medische diagnoses te stellen in de geneeskunde, spraak of beelden te begrijpen of te interpreteren, robots aan te sturen of voertuigen autonoom te laten verplaatsen.
Met behulp van zogenaamde ‘machine learning’-modellen zijn computers in staat gesteld om te leren van ervaringen en de wereld te begrijpen in termen van een hiërarchie van concepten, waarbij elk concept wordt gedefinieerd door zijn relatie tot eenvoudiger concepten. Doordat computers zelf de kennis uit ervaringen vergaren – het ‘trainen’ van een model – voorkomt het dat menselijke operators formeel alle kennis moeten specificeren die de computer nodig heeft om bepaalde intelligente taken uit te voeren. De hiërarchie van concepten stelt de computer in staat om gecompliceerde concepten te leren door ze uit eenvoudigere concepten op te bouwen. Een belangrijk deelgebied van kunstmatige intelligentie zijn de zogenaamde kunstmatige neurale netwerken. Dit zijn door hersenen geïnspireerde modellen die worden gebruikt om nauwkeurige data-gestuurde beslissingen te nemen. Dergelijke modellen worden vaak zeer zorgvuldig afgestemd op een specifieke praktijksituatie.
Beschermen van AI-uitvindingen
AI-uitvindingen kunnen worden beschermd door middel van een octrooi, indien ze een technisch probleem oplossen op een technologisch vakgebied. Voor octrooibescherming is het belangrijk dat de uitvinding een technisch karakter heeft. Immers, de kenmerken van de uitvinding die geen technische bijdrage leveren, kunnen niet bijdragen aan inventiviteit, wat een voorwaarde is voor octrooibescherming.
Een voorbeeld van een uitvinding met een technisch karakter is een AI-trainingswerkwijze die ervoor zorgt dat een neuraal netwerk sneller convergeert, of een kleinere dataset gebruikt. Dit heeft als technisch effect dat de computer efficiënter kan werken en daarmee komt de verbetering als uitvinding in aanmerking voor octrooibescherming. Een ander voorbeeld is het gebruik van een neuraal netwerk in een hartbewakingsapparaat dat voor het opsporen van onregelmatige hartslagen een technische bijdrage levert. Een dergelijke AI-uitvinding die speciaal is ontworpen om patronen van een signaal in de tijd te herkennen en om afwijkingen van die patronen te herkennen, heeft een adequaat gedefinieerd technisch doel, en kan dus ook octrooieerbaar zijn.
Bekende ‘machine learning’-modellen als zodanig, zoals bijvoorbeeld neurale netwerken, worden als standaardtechnologie beschouwd. Indien bijvoorbeeld een neuraal netwerk slechts wordt voorgesteld als een component in een bestaande toepassing, wordt de uitvinding meestal niet als inventief beschouwd. De situatie is anders als serieus wordt onderzocht hoe de toepassing en/of de intelligente component aangepast moet worden om een werkende uitvoering te bereiken. Het oplossen van technische problemen bij een specifieke technische implementatie kan een indicatie van inventiviteit zijn.
Trend
V.O. ervaart dat octrooiaanvragen met AI-uitvindingen op verschillende technische gebieden steeds vaker voorkomen. We verwachten dat deze trend zich in de toekomst zeker voort zal zetten. Bovendien zien we dat de trend zich zelfs voordoet op technische gebieden die traditioneel niet als computer-georiënteerd werden beschouwd. Zo heeft het Europees Octrooibureau vastgesteld dat ongeveer 40 procent van de nieuwe octrooiaanvragen die in de gezondheidszorg worden ingediend, een AI- of ‘machine learning’-aspect bevatten.
Wij denken graag mee hoe uw toekomstige AI-innovaties beschermd kunnen worden.
Meer weten over AI en octrooimogelijkheden?
Jasper Groot Koerkamp en Mohammad Ahmadi Bidakhvidi informeren u graag over alle ins en outs.
