Blockchain – een soort database waarbij data in een keten van blokken worden opgeslagen – is vooral bekend als de technologie achter de Bitcoin. Naast de toepassing voor digitale of cryptomunten, kent blockchain-technologie echter ook een groot aantal niet-financiële toepassingen.
De verwachting is dat blockchain impact zal hebben op een groot aantal industriële sectoren en zal leiden tot een toename van het aantal octrooiaanvragen voor blockchain-oplossingen.
De Bitcoin werd uitgevonden in 2008 door een onbekende persoon of groep mensen met de naam Satoshi Nakamoto. De implementatie van de cryptomunt volgde in 2009 en kwam beschikbaar als open-sourcesoftware. Daarmee was de eerste succesvolle toepassing van blockchain-technologie een feit.
Transacties
Een blockchain maakt het uitwisselen van iets met waarde – een transactie – tussen twee partijen mogelijk, zonder tussenkomst van een derde partij. Denk hierbij aan gegevens over betalingen met een digitale munt, maar ook aan contracten of (auteurs)rechten. Alle informatie wordt in blokken opgeslagen in een database via een groot decentraal netwerk van computers. Elk nieuwe blok informatie bevat informatie over het vorige blokje en zo verder. Zo ontstaat een lange ketting: de blockchain.
Het belangrijkste voordeel van blockchain is dat de waarde-uitwisseling op een veilige, versleutelde manier decentraal gebeurt. Daardoor is er geen vertrouwde centrale tussenpartij nodig. Er is geen centrale database, iedere computer in het netwerk heeft namelijk een kopie van de database. Het toezicht op de database ligt bij de gebruikers zelf. Zij bepalen of de informatie, gedeeld als code, juist is en kan worden opgeslagen in de ketting: de meerderheid van de gebruikers bepaald of informatie juist is.
Protocol
Blockchain is -zoals gezegd – niet beperkt tot digitale of cryptomuntentechnologie. Het is ook mogelijk om via blockchain zogenaamde ‘slimme contracten’ op te slaan en uit te wisselen. Daarvoor is een protocol nodig: een set met regels waaraan de database moet voldoen. Een geautomatiseerd transactieprotocol kan specifieke, vooraf gedefinieerde contractvoorwaarden uitvoeren. Dat maakt het mogelijk om decentrale applicaties te programmeren, waarbij een decentrale database wordt gebruikt, bijvoorbeeld in de toepassing voor onroerend goed. Een blockchain-applicatie kan een akte opstellen waardoor het een deel van het werk van de notaris overneemt. De behoefte om dergelijke systemen en werkwijzen efficiënter en meer schaalbaar te maken, biedt veel ruimte voor technische innovaties. Waar technologieën als kunstmatige intelligentie vaak als doel hebben om ondergeschikte taken die door werknemers worden uitgevoerd te automatiseren, probeert blockchain de behoefte aan een gecentraliseerde entiteit overbodig te maken. Bijvoorbeeld in de taxibranche: in plaats van de taxichauffeur overbodig te maken door automatisering en zelfrijdende auto’s, kan blockchain Uber vervangen. Zo werkt de taxichauffeur rechtstreeks met de klant.
Computer-geïmplementeerde uitvinding
Het Europees Octrooibureau beschouwt een blockchain-uitvinding als een soort computer-geïmplementeerde uitvinding. Hierbij moet de uitvinding aan twee voorwaarden voldoen. Een eerste voorwaarde is de zogenoemde geschiktheidstoets. Deze toets vereist dat de geclaimde materie als geheel een technisch karakter heeft. In de praktijk is het relatief eenvoudig aan dit vereiste te voldoen door simpelweg een technisch middel in te voeren. Dit kan bijvoorbeeld door te benadrukken dat het een computer-geïmplementeerde werkwijze is. De tweede voorwaarde is complexer dan de eerste. Deze vereist namelijk een technische bijdrage tot inventieve stap. Wanneer een octrooiconclusie een mix van technische en niet-technische kenmerken bevat, worden enkel kenmerken die bijdragen aan het technische karakter meegenomen in de beoordeling van inventiviteit. Hieronder vallen ook stappen die niet technisch lijken te zijn, maar wèl bijdragen aan het technische karakter van de inventieve stap van de uitvinding. Een wiskundige werkwijzestap kan bijvoorbeeld bijdragen aan het technische karakter van de uitvinding als deze werkwijzestap een technisch doel dient. Dat is bijvoorbeeld het geval bij het optimaliseren van de verdeling van berekeningstaken in een computernetwerk
Een ander voorbeeld van een blockchain-uitvinding is een computer-geïmplementeerde werkwijze voor het beperken van blockchain-aanvallen. Dit heeft als technisch effect dat een veiligere blockchain wordt verkregen. Uitvindingen met ‘toegepaste’ blockchain-technologie kunnen ook octrooieerbaar zijn. Dit zijn uitvindingen die niet gerelateerd zijn aan de manier waarop blockchain zelf werkt, maar aan de technische implementatie ervan voor een specifiek doel.
De meerwaarde die blockchain-applicaties kunnen bieden, zal wellicht leiden tot een grote verscheidenheid aan nieuwe blockchain-uitvindingen. De verwachting is dat het aantal octrooiaanvragen op dit gebied de komende jaren sterk zal groeien. Wij denken daarom graag mee over hoe uw blockchain-innovaties beschermd kunnen worden.
