Een recente IE-kwestie die veel aandacht in de media en van politici heeft gekregen, betreft de Darfurnica-zaak. Kunstenares Nadia Plesner heeft in haar schilderij Darfurnica een Afrikaans kindje afgebeeld dat een handtas van Louis Vuitton draagt.
Louis Vuitton ondernam daarop juridische actie wegens gebruik van haar dessin, waarop zij een Europees modelrecht heeft.
Het schilderij van Plesner staat niet op zichzelf. De jonge kunstenares vindt het ongepast dat sterren als Paris Hilton, die in dure merkkleding rondlopen, waaronder die van Louis Vuitton, meer media-aandacht krijgen dan schrijnende situaties zoals die in Darfur. Om die reden heeft de kunstenares al in 2008 (lang vóór het schilderij Darfurnica) T-shirts en posters, met daarop een afbeelding van hetzelfde Afrikaanse kindje met de Vuitton-tas, in de handel gebracht. Destijds is Louis Vuitton in Frankrijk met succes naar de rechter gestapt (via een ex parte-verbod) en werd het Plesner verboden de zo kenmerkende tas op de T-shirts en posters te gebruiken.
Plesner presenteerde dit jaar niet alleen haar nieuwe doek Darfurnica, maar zij bood ook opnieuw de T-shirts en posters te koop aan. Voor Louis Vuitton aanleiding om in Nederland te gaan procederen.
Vrijheid van meningsuiting
Nadat het door Louis Vuitton gevorderde ex parte-verbod in januari van dit jaar werd toegewezen, vroeg Plesner in een kort geding opheffing van dat beslag. Hierbij beriep Plesner zich op haar vrijheid van meningsuiting. De rechter oordeelde dat het modelrecht van Louis Vuitton dient te wijken voor de artistieke vrijheid van Plesner. Een van de redenen: “Art may offend, shock and disturb”. Van belang hierbij is dat een bekende, veelal in de media opererende, onderneming als Louis Vuitton zich een grotere mate van kritiek moet laten welgevallen dan minder bekende ondernemingen. Het feit dat het Afrikaanse jongetje met de Vuitton-tas inmiddels ook als blikvanger, en dus min of meer Plesners handelsmerk, wordt gebruikt, maakt dit volgens de rechter niet anders, nu het nog steeds primair om een artistieke uiting gaat, die het gebruik van de Vuitton-tas rechtvaardigt.
Commercieel gebruik
Op zich is het interessant dat de rechter er geen rekening mee lijkt te hebben gehouden dat er voor Plesner geen noodzaak bestaat om juist het dessin van Louis Vuitton te gebruiken. Volgens Louis Vuitton kan een luxueuze lifestyle op diverse manieren worden uitgebeeld, zonder daarbij rechten van derden te schenden. Daar heeft Louis Vuitton mogelijk een punt.
De daadwerkelijke angel van het juridische geschil lijkt echter niet in het schilderij Darfurnica te hebben gezeten. Dat gaf Louis Vuitton tijdens de rechtsgang namelijk aan. Heeft Louis Vuitton dan reden om aan te nemen dat haar merk schade zal oplopen door een commercieel gebruik door Plesner?
Waarom überhaupt optreden?
Het is bekend dat de houder van een intellectueel-eigendomsrecht dat negatieve publiciteit krijgt, nog meer negatieve reacties kan verwachten wanneer een gang naar de rechter wordt ingezet. De reden dat Louis Vuitton dan toch heeft opgetreden ligt waarschijnlijk niet in het feit dat er een afbeelding van haar tas in het beeld was verwerkt, want glossy”s staan hier in principe vol mee. Wat voor Louis Vuitton wel een goede reden kan zijn geweest, is het feit dat er een verband wordt gesuggereerd tussen de misstanden in Darfur en het modehuis. De angst voor guilt by association, en dus voor reputatieschade, zal haar raadgever zijn geweest.