De beroemde Senz stormparaplu is een Nederlands ontwerp van een student van de TU Delft (2005). In 2009 kreeg het bedrijf Senz een Europees modelrecht op een tweetal vormgevingsvarianten van deze paraplu. Hierop brak een juridische strijd uit rond die rechten, die onlangs resulteerde in een uitspraak van het Europese Gerecht.
1. Welke partijen stonden tegenover elkaar?
Twee Nederlandse bedrijven: Senz Technologies B.V., de bedenkers en makers van de stormparaplu en Impliva B.V., producent en leverancier van paraplu’s.
2. Waar ging het exact over?
Impliva vindt dat de modelinschrijvingen van Senz nietig zijn en uit het register moeten worden gehaald, met als doel dat Senz geen exclusiviteit meer kan genieten. Het bedrijf beroept zich hierbij op een eerdere gepubliceerde octrooiaanvraag uit de Verenigde Staten voor een soortgelijke paraplu, die een paar jaar ouder is dan de Senz-modelaanvraag. Impliva vindt dat de Senz-paraplu daardoor niet voldoet aan de voor een geldige modelinschrijving vereiste nieuwheid. Zij stellen hierbij dat een ingewijde in de sector toch op de hoogte kon (of had moeten) zijn van een dergelijke publicatie.
3. Wat was de uitspraak?
Het Gerecht heeft een genuanceerde uitspraak gedaan. Aan de ene kant stelt het dat ingewijden redelijkerwijs op de hoogte hadden kunnen zijn van de publicatie uit de VS. Van belang daarbij was dat het bij een dergelijke paraplu zowel om esthetische als functionele aspecten gaat. In zo’n geval moeten volgens het Gerecht octrooiregisters worden geraadpleegd, ook in de VS. Maar het Gerecht ‘redt’ Senz in het tweede deel van de uitspraak. Daar komt de vraag aan de orde of de geoctrooieerde paraplu en de modellen eenzelfde algemene indruk bij de geïnformeerde gebruiker wekken. Dat is volgens het Gerecht niet het geval. Omdat de ontwerpvrijheid bij paraplu’s zeer beperkt is, kan een zeer kleine afwijking in het ontwerp al voldoende zijn om geen inbreuk te maken op rechten van derden. Het Senz-model lijkt dus wel op de Amerikaanse tegenhanger, maar wijkt voldoende af.
4. Wat is het gevolg?
De modelinschrijvingen van Senz staan dus nog overeind. Maar de motivering heeft een gevolg dat mogelijk minder goed uitpakt voor Senz. Als een andere partij een nieuwe stormparaplu ontwikkelt die maar een klein beetje afwijkt van de Senz-modellen, dan voldoet die partij daarmee waarschijnlijk al aan het nieuwheidscriterium. De bescherming van het Senz-ontwerp wordt daardoor vrij beperkt.
5. Wat kunnen we van deze zaak leren?
Voor een EU-model kunnen publicaties buiten de EU nieuwheidsschadelijk zijn. Daarnaast: ook al lijken ontwerpen op het eerste gezicht sterk op elkaar, het functionele karakter van een product kan maken dat kleine verschillen de doorslag geven.
