De Europese Commissie heeft vorig jaar – op de valreep op 28 november 2022 – een voorstel gelanceerd voor aanpassing van het Europese modellenrecht. Het voorstel lijkt weinig tegenstanders te hebben en de verwachting is dan ook dat dit relatief snel van kracht zal worden. Reden om er alvast een artikel aan te wijden.
Het modellenrecht beschermt op dit moment alleen het ‘design’ van fysieke 2D of 3D tekeningen en modellen. Denk bijvoorbeeld aan (gebruiks)producten, verpakkingen (3D) en aan patronen, prints, lettertypes en logo’s (2D).
De Commissie stelt nu voor om de definitie van ‘model’ uit te breiden zodat ook digitale voorwerpen en ‘de beweging, transitie of elk ander type animatie’ via een modelregistratie kan worden beschermd.
De belangrijkste reden voor deze aanpassing is dat digitale bestanden waarmee 3D-producten worden geprint zo onder de bescherming van het modellenrecht worden gebracht brengen. Om dit te bereiken worden ook het ‘creëren, downloaden, kopiëren, delen en verspreiden’ van 3D-printing-bestanden onder de bescherming van het modellenrecht gebracht.
Daarnaast brengen de wijzigingen met zich mee dat ook 3D- en 2D-voorwerpen die alleen in de virtuele werelden bestaan (‘metaverse’) voor modelbescherming in aanmerking komen.
Overigens houdt het voorstel niet alleen verruimingen in. De het onder het auteursrecht al toegestane citeren, gebruik voor onderwijsdoelstellingen, refereren of als ‘commentaar, kritiek en/of parodie’ worden ook binnen het modelrecht toegestaan en – met het oog op duurzaamheid – wordt er een bepaling toegevoegd waarin staat dat het modellenrecht niet van toepassing is op reserveonderdelen.
Wat betreft de verhouding tussen auteurs- en modellenrecht wordt ook expliciet geregeld dat het modellenrecht kan cumuleren met het auteursrecht als wordt voldaan aan creativiteitseisen.
Tenslotte worden er nog wat meer administratieve aanpassingen voorgesteld. Bij geregistreerde modellen kan een D in een cirkel, eventueel met het registratienummer en/of een hyperlink naar de modelregistratie, worden geplaatst zodat duidelijk is dat het om een beschermd model gaat en in plaats van ‘Gemeenschapsmodel’ of ‘Registered Community Design (RCD) ‘spreken we voortaan van ‘Uniemodel’ of ‘European Union Design’ (EU Design).
